เพลงยาวนั้น โบราณแบ่งออกได้ ๕ ประเภท คือ
เพลงยาวสังวาส เพลงยาวนิราศ เพลงยาวสุภาษิต เพลงยาวพงศาวดาร และเพลงยาวเสภา
สำหรับ เพลงยาวนิราศ แปลว่าเพลงยาวที่แต่งเมื่อจากบ้านจากคนรักไป
โดยพรรณนาถึงความรักและความอาลัยไปตามทาง
ถึงตำบลบ้านไหนก็พรรณนาถึงคนรัก เรียกว่า "สารสั่งทุกหย่อมหญ้า"
ผู้เขียน : เทพ สุนทรศารทูล
จำนวน : ๒๑๖ หน้า
ขนาด : ๑๖ หน้ายกพิเศษ
สำนักพิมพ : พระนารายณ์
พิมพ์ครั้งที่ : ๑
เดือนปีที่พิมพ์ : ๒๕๓๕
ในที่นี้จะขอกล่าวเฉพาะเพลงยาวนิราศ ๕ เรื่อง
เพื่อจะยืนยันว่านิราศคำกลอนของ "สุนทรภู่" มีอยู่เพียง ๕ เรื่องเท่านี้
เรื่องอื่นหาใช่บทนิพนธ์ของท่านไม่เลย
ที่เอามาอ้างกันไว้มากมายนั้นล้วนแต่ของลูกศิษย์ท่านทั้งสิ้น
 |
| เพลงยาวนิราศสุนทรภู่ |
ในหนังสือมือสองเล่มนี้ สารบัญแบ่งเป็น...
ประวัติสุทรภู่ที่พบใหม่, นิราศเมืองแกลง แต่ง พ.ศ. ๒๓๕๐,
นิราศพระบาท แต่ง พ.ศ. ๒๓๕๐, นิราศเมืองเพชร แต่ง พ.ศ. ๒๓๗๐,
นิราศเมืองภูเขาทอง แต่ง พ.ศ. ๒๓๗๑, นิราศเมืองสุพรรณ แต่ง พ.ศ. ๒๓๘๔
และนิราศพระปธม แต่ง พ.ศ. ๒๓๘๕
๛
ถึงกรุงศรีอยุธยาขึ้นห้าค่ำ จึงเขียนคำจริงแจ้งแถลงไข
ให้ดวงเนตรเชษฐาด้วยอาลัย จงเห็นใจเถิดที่จิตคิดคำนึง
ถึงเจ็บไข้ไม่ตายไม่คลายรัก มีแต่ลักลอบนึกรำลึกถึง
ช่วยยิ้มแย้มแช่มชื่นอย่ามึนตึง ให้เหือดหึงลงเสียมั่งจงฟังคำ
๛
แล้วลัดออกนอกลำเนาภูเขาหลวง ดูเด่นดวงเดือนสว่างกลางเวหา
โอ้เย็นฉ่ำน้ำค้างที่กลางนา เสียงปักษาเพรียกพลอดบนยอดตาล
มาตามทางหว่างโตนดลิงโลดจิต แต่พวกศิษย์แสนสุขสนุกสนาน
เห็นกระต่ายไล่โลดโดดทะยาน เสียงลูกตาลกราดตึงตะลึงแล
๛
เหมือนแม่ครัวขั้วแกงพะแนงผัด สารพัดเพียญชนังเครื่องมังสา
อันพริกไทยใบผักชีเหมือนสีกา ต้องโรยหน้าเสียสักหน่อยอร่อยใจ
จงทราบความตามจริงทุกสิ่งสิ้น อย่านึกนินทาแถลงแหนงไฉน
นักเลงกลอนนอนเปล่าก็เศร้าใจ จึงร่ำไรเรื่องร้างเล่นบ้างเอย
๛
